ಆಟಿ – ಎಗ್ಗೆ 1 ( ಆರಾದನೆ , ಗೊಬ್ಬು ,ನಂಬೊಲಿಗೆ )

ಬಡಕಾಯಿ ಕಾಶ್ಮೀರೊರ್ದ್ ತೆನ್ಕಾಯಿ‌ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಮುಟ ಬಗೆ ಬಗೆತ ಏಸ, ಬಾಸೆ ,‌ ನಂಬೊಲಿಗೆ , ಆಚಾರ-ವಿಚಾರೊಲು ಇತುದು ಮೆರೆಯುನ ದೇಶ ಭಾರತ . ಇಂಚಿನ ದೇಶೊಡು ಪಿರಾಕುರ್ದೆ ಪಿದಯಿರ್ದ್ ಬತ್ತಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಲೆಗ್ ನಿಲೆ‌ ಕೊರೊಂದು ನೆಲಮೂಲ ಉಪಾಸನೆ ಬೊಕ‌ ಬೆನ್ನಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿನ್ ಒರಿತೊಂದು ಬೈದಿನ‌ ಪೆರ್ಮೆದ ಭೂಪ್ರದೇಶ ತುಳುನಾಡ್ .
ಭಾರತೀಯ ಕಾಲಮಾನ‌‌ ಪದ್ದೆತಿಲೆಡ್ ಚಂದ್ರಮಾನ ಬೊಕ ಸೂರ್ಯಮಾನ ಪನ್ಪಿ ರಡ್ಡ್ ನಮೂನೆಲು ಉಲ್ಲ‌ . ಉಂದೆಟ್ ಸೌರಮಾನ ಪದ್ದತಿದ‌‌ ಕಾಲಕೋಂದೆಗ್ ಸರಿಯಾದ್‌ ನಡತೊಂದು‌ ಬೈದಿನಕ್ಲೆಡ್ ತುಳುವೆರ್ಲ‌ ದುಂಬುದ ಸಾಲ್ಡ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ಬಿಸು ಪರ್ಬೊರ್ದ್ ಸುರುವಾದ್ ಪಗ್ಗು , ಬೇಶ , ಕಾರ್ತೆಲ್ ಕರಿದ್ ಸುರು ಆಪಿನ ನಾಲನೆ ತಿಂಗೊಲು ಅವು ಆಟಿ .‌
ಆಟಿ ಪಂಡಿಲೆಕೊನೆ‌ ನಮ್ಮ‌ ಇತ್ತೆದ ತರೆಮಾರ್ಗ್ ಮಿತ್ತರ್ಮೆಡ್ ನಡಪುನ ಗೌಜಿ ಗಮ್ಮತುದ‌ ಲೇಸ್ , ಬಗೆ-ಬಗೆತ ತೆನಸ್ದ ಕೂಟೊಲು ಉಲ್ಲ , ಆಂಡ ನಮ್ಮ ಪೆರಿಯಾಕ್ಲೆ ಕಾಲೊಡು ಆಟಿ ಎಂಚ ಇತ್ತುಂಡು ಪಂದ್ ಕೇಂಡ‌ ವರ್ಸೊಡು ಬಂಗೊದ ಬದ್‌‌ಕ್ ಅವು ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುದ .
ಅರೆಗಲೊದ ಪೊರ್ತುಡು ತನ್ಕುಲು ನಂಬೊಂದು ಬೈದಿನ ಸತ್ಯೊಲೆನ ಸೇವೆ – ನೇಮ , ಅಂಕ – ಆಯನೊ ಪಂದ್ ಕರಿಯೊಂತಿಲೆಕೊನೆ ಮಾಯಿದ ತೊಂಗೊಲ್ಡ್ ಮರಿಯಲೊದ ಅಟ್ಟನೆ ಸುರು ಮನ್ಪುನ ತುಳುವೆರ್ ಪತ್ತನಾಜೆಗ್ ಗೌಜಿ-ಗಮ್ಮತ್ತ್‌ಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ಮುಗಿತಲೊದ ಬೊಟ್ಟು ದೀವೊಂದು ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆ ಸುರುಪತ್ತುವೆರ್ . ಇಂಚ ಸುರು ಆಯಿನ ಬೆನ್ನಿ ಬೇಲೆ ಆಟಿದ ತಿಂಗೊಲುಗು ಮುಗಿಯುಂಡು.
ಕಾರ್ತೆಲ್ ಮುಗಿದ್ ಆಟಿದ ಸಂಕ್ರಾಂತಿರ್ದ್ ಆಟಿದ ತಿಂಗೊಲು ಸುರು ಆಪುಂಡು ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲು ಜನಕ್ಲೆಗ್ ಕಾರ್ ಪಿದಯಿ ದೀಪುನಾತ್ ಇಡೆ‌ ಕೊರಂದೆ‌ ದಡಿ ಕುಟುದು ಬರ್ಪುನ ಬರ್ಸ – ಬೊಲ್ಲ ದುಂಬುದ ತುಳುನಾಡ್ದ‌ ಚಿತ್ರಣ . ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆ ಒರುವರ ಮುಗಿತುದು ಕಂಡೊಡು ನಲ್ಲೆ ಪೆಜ್ಜುನ ಬುಡುಂಡ ಬೇತೆ ಮಲ್ಲ ಬೇಲೆ ಇಜ್ಜಾಂದಿನ ತಿಂಗೊಲು ಅವು , ಕೀರಿ‌ಕುಟುದು ಬರ್ಪುನ  ಬರ್ಸೊಗು ಕಾಯಿ-ಕಜಿಪುಲ ಬುಲೆಯಿಜಿಂಡಲ ಸೀಕ್ ಬುಲೆವುನ ಮಲ್ಲ ಬಡಪತ್ತ್ದ ತಿಂಗೊಲು ಆಟಿ .
ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ನೀರ‌ ಪರಪ್ಪುಗು ಕೈತಲಡ್ದ್ ಇತ್ತಿನ ಸಾನೊಲೆಗ್ ಬೊಲ್ಲ ಬರ್ಸೊಡು ಪೋಪಿನಲ ಒಂತೆ ಬಂಗೊದ ಇಚಾರೊನೆ ಆದಿತ್ತುಂಡು . ಇಂಚಿನ ಇಚಾರೊಲೆನ್ ಮಾತ ಉಡಲ್ಡ್ ದೀವೊನ್ನ ತುಳುವೆರ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಕರ್ತ್‌ದ್ ” ಆಟಿಡ್ ದೈವೊಲು ಗಟ್ಟ ಮಿತ್ತರುವ” ಪನ್ಪಿನ ನಂಬೊಲೆಗೆಡ್ ಸಾನ-ಮಾಡೊಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲು ಬಾಕಿಲ್ ಪಾಡೊಂತೆರ್ . ಆಂಡ ಇಲ್ಲದ ಉಲಯಿ ಆರಾದನೆ ದೆತೊನುನ ಕೆಲವು ಬೂತೊಲೆಗ್ ಆಟಿದ ಅಗೆಲ್ ಕೊರ್ಪುನ ಕ್ರಮೊಲ ನಡತೊಂದು ಬೈದುಂಡು . ತೆನ್ಕಾಯಿ ಬಾಗೊದ ಪದ್ಯಾಣ ಗಡಿ ಜಾಗೆಡ್ ಆಟಿದ ತಿಂಗೊಲು ಇಡಿ ಕಲ್ಲುರ್ಟಿಗ್ ಅಗೆಲ್ – ಕೋಲ ನಡಪುಂಡು , ಅಂಚೆನೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಆಟಿದ ಅಮವಾಸ್ಯೆದಾನಿ ಬೈಯ್ಯೊಗು ರಾವುಗು ಕೋರಿ ಕುದ್ಪುನ ಕ್ರಮೊಲ ಉಂಡು .

ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬರೆ ಕುಲ್ಲುಂಡ ಕುಬಾಲ್ ಪೊತ್ತುಂಡಲ ತೆರಿಯಂದ್ ಪನ್ಪಿನ ಪೆರಿಯಾಕ್ಲೆನ ಪಾತೆರ. ಅಂಚಾದ್ ಆಟಿದ ತಿಂಗೊಲುಡು ಪಿದಯಿ ಪೋಯರೆ ಆವಂದೆ ಇಲ್ಲಡ್ ಬೇಲೆಲ ಇಜ್ಜಾಂದೆ ಇಪ್ಪುನ ತುಳುವೆರ್ ಬೇಸರ್ ಕಲೆವರೆ ಅಟ್ಟೊಡು ಇತ್ತಿನ ಚೆನ್ನೆಮಣೆನ್ ತಿರ್ತ್ ಜಾವೊಂತೆರ್ . ಚೆನ್ನೆದ ಗೊಬ್ಬುಡು ಕಂಡನಿ -ಬೊಡೆದಿ ಒಟ್ಟುಗು ಗೊಬ್ಬರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪಿನ ನಂಬೊಲಿಗೆನ್ ಪುಟ್ಟಾಯಿನ‌ ‘ಬಲಜೇವು ಮಾನಿಗ’ ಪಾಡ್ದನ ಕತೆಟ್ ಅಕುಲು ಆಟಿಡ್ ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬುನ ಬಗೆಟ್ ” ಉಂದೊಂಜಿ ಆಟಿದ ತಿಂಗೊಲು ಮಾನಿಗ ಅಸ್ರೊದ ತಿಂಗೊಲುಗೆ ಸೋನೊದ ತಿಂಗೊಲು ಅವೊಂಜಿ ಪುಣ್ಯೊದ ತಿಂಗೊಲುಗೆ , ಚೆನ್ನೆನೆ ಗೊಬ್ಬುಗಾನ ಮಾನಿಗ ಎಕ್ಕಾಡೆ ಗೊಬ್ಬುಗನ – ಎಕ್ಕಾಡೆ ಪೊಕ್ಕಾಡೆಯೆ ಬಳ್ಳಾಲೆ ಚೆನ್ನೆನೆ ಬುದ್ದಿಗುಯೆ” ಪನ್ಪಿನ ಸಾಲ್ ಬರ್ಪುಂಡು . ಇಂಚೆನೆ ಬೆಸಾರ್ ಕಲೆವರೆ ತುಳುವೆರ್ ಬಗೆ-ಬಗೆತ ಎಲ್ಯ ಗೊಬ್ಬುಲೆನ್ ಗೊಬ್ಬುನು ಅಂಚೆನೆ ಕಬಿತ , ಪಾಡ್ದನೊಲೆನ್ಲ ಪನೊಂತೆರ್ .

ಆಟಿದ ತಿಂಗೊಲುಡು ಕರಿದ್ ಪೋಯಿನ ಪೆರಿಯಾಕ್ಲ್ ಪಿರ ಬರ್ಪೆರ್ ಪನ್ಪಿನ‌ ನಂಬೊಲಿಗೆಲ ತುಳುವೆರ್ಡ ಉಂಡು. ಆಟಿಡ್ ಬರ್ಪುನ‌ ಬಂಗ , ಸೀಕ್‌ರ್ದ್ ರಕ್ಷಣೆ ಕೊರ್ಪೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ನಂಬೊಲಿಗೆಡ್ ಕುಲೆಕ್ಲೆಗ್ ಆಟಿದ ಅಮವಾಸ್ಯೆರ್ದ್ ದುಂಬು ನುಪ್ಪು , ನುರ್ಗೆ ತಪ್ಪುದ ಕಜಿಪು , ತೌತೆ-ತೇಟ್ಲ ಕೊದ್ದೆಲ್ , ಉಪ್ಪಡ್ ಪಚ್ಚಿರ್ , ಮೀನ್‌ದ ಕಜಿಪು ಮಂತುದ್ ಆಟಿದ ಅಗೆಲ್ ಬಲಸುನ ಕ್ರಮೊಲ ನಡತೊಂದು ಬೈದುಂಡ್.
ಆಟಿದ ಬರ್ಸಗ್ ಮುರ್ಗ ನರಮಾನಿಲೆಗ್ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ಬುಲೆಸಲೆಕ್ಲ ಸಿರ್ಕ್‌ ಬರೊಂತಿನೆರ್ದ್ ಕಂಡೊದ ನಡುಟು ಕಾಯೆರ್ದ‌ ಕೋಲು ಊರುನ ಕ್ರಮೊಲ ಉಂಡು .

‌ಈತ್ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ತನ್ಕ್ಲೆ‌ ಜೀವನೊದ ಎರ್ತೆ-ಜಪ್ಪೆಲ್ಡ್ ಮೀಂದಿ‌‌ನ ತುಳುವೆರ್ ಆಟಿಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಸೀಕ್ಗ್ ಆಚೆರಣೆ ಬೊಕ ತೆನಸ್ದ ಒರುಟು ನನಲಾತ್ ಸಾದಿಲೆನ್ ನಾಡೊಂದೆರ್ ಉಂದೆತ ಬಗೆಟ್ ನನಲಾತ್ ತೆರಿಯೊನುಗ ಬರ್ಪಿನ ಎಗ್ಗೆಡ್ ಸೊಲ್ಮೆಲು.

ಫೋಟೋ ಕೃಪೆ: ಅನೂಪ್ ಸೂರಿಂಜೆ

ಬರವು : ವಿವೇಕ್.ಬಿ.ಶೆಟ್ಟಿ , ತೋಡಾರ್